Τι είναι η Στυτική Δυσλειτουργία ;
Είναι η συνεχής ή περιοδική αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης του πέους, η οποία δεν είναι επαρκής για διείσδυση στον κόλπο και ικανής για την επίτευξη μιας ολοκληρωμένης σεξουαλικής επαφής. Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με τον όρο ,,σεξουαλική δυσλειτουργία’’, ο οποίος είναι ευρύτερος και περιλαμβάνει διαταραχές της ερωτικής επιθυμίας, της εκσπερμάτισης, του οργασμού και της ικανοποίησης.
Επιδημιολογία
Η συχνότητα της Στυτικής Δυσλειτουργίας αυξάνεται με την ηλικία
Είναι μια διαταραχή που εμφανίζεται ολοένα και συχνότερα και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής πολλών ανδρών αλλά και την σχέση πολλών ζευγαριών. Προσβάλλει άντρες όλων των ηλικιών και η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία, καθώς περίπου 4% των αντρών κάτω των 40 ετών παρουσιάζουν Στυτική Δυσλειτουργία, ενώ αγγίζει το 47% στους άντρες άνω των 75 ετών.
Αίτια
Τα αίτια της Στυτικής Δυσλειτουργίας διακρίνονται σε
- ψυχογενή
- οργανικά
- μεικτά
Τα πιο σοβαρά ψυχογενή αίτια είναι το άγχος και η κατάθλιψη
Ανάλογα με την οργανική πάθηση που οδηγεί σε Στυτική Δυσλειτουργία τα αίτια μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής:
1.Νευρογενή:
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Αλκοόλ
- Ουραιμία
- Νόσος του Parkinson
Σκλήρυνση κατά πλάκας - Μυελοδυσπλασία
- Όγκοι εγκεφάλου
- Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
- Δισκοπάθεια
- Τραύμα (εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού ή πυελικό τραύμα)
- Χειρουργική επέμβαση στη πύελο (παχύ έντερο, κύστη ή προστάτη
2.Αρτηριακά:
- Σακχαρώδης Διαβήτης
- Αρτηριακή υπέρταση
- Κάπνισμα
- Υπερλιπιδαιμία
- Καρδιαγγειακές νόσοι
3.Φλεβικά:
- Διαταραχές του φλεβοαποφρακτικού μηχανισμού
4.Ενδοκρινικά:
- Υπογοναδισμός (μειωμένη τεστοστερόνη)
- Υπερπρολακτιναιμία (αυξημένη προλακτίνη)
- Παθήσεις θυροειδούς
- Νόσος Cushing
5.Ανατομικά αίτια και παθήσεις που προκαλούν βλάβη στα σηραγγώδη σώματα:
- Νόσος του Peyronie
- Κάταγμα πέους
- Δυσμορφίες πέους
6.Φαρμακευτικά:
- Αντιυπερτασικά (διουρητικά, β-blockers)
- Αντικαταθλιπτικά
- Ηρεμιστικά
- Αντιανδρογόνα
- LH-RH ανάλογα
- Αντισταμινικά
Διάγνωση
Η διάγνωση της Στυτικής Δυσλειτουργίας απαιτεί εμπειρία και εξειδικευμένες γνώσεις, καθώς πολλές φορές τα αίτια είναι μεικτά και για αυτό το λόγο θα πρέπει να εφαρμόζεται εξατομικευμένη θεραπεία.
Απαραίτητη είναι η λήψη ενός πλήρους ιατρικού, ουρολογικού και ανδρολογικού ιστορικού και η κλινική εξέταση. Ένα καλό διαγνωστικό εργαλείο είναι το Διεθνές Ερωτηματολόγιο Στυτικής Λειτουργίας (IIEF-5 (+1). Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος και ορμονικό έλεγχο, ενώ αν κριθεί σκόπιμο, τότε θα πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε πιο ειδικές εξετάσεις, οι οποίες είναι οι ακόλουθες:
- Καταγραφή νυκτερινών στύσεων, με τη χρήση ειδικής συσκευής (Rigiscan) που μετρά τη συχνότητα και την ποιότητα (αύξηση της διαμέτρου, σκληρότητα στη βάση και την κορυφή του πέους) των στύσεων
- Νευρολογική εκτίμηση για διάγνωση νευρολογικών διαταραχών
- Έγχρωμο Dopplerτων αρτηριών του πέους
- Φάρμακο-σηραγγογραφία για τη διάγνωση διαταραχών του μηχανισμού φλεβικής απόφραξης. Η εξέταση αυτή είναι επεμβατική, καθώς περιλαμβάνει ενέσεις αγγειοδραστικών ουσιών στο πέος.
Α) Συντηρητική
Θεραπεία
Βελτίωση ορισμένων παραμέτρων του τρόπου ζωής, όπως είναι η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, η σωστή διατροφή, η ελάττωση του άγχους και η σωματική άσκηση. Αν ο άνδρας λαμβάνει φάρμακα, τα οποία προκαλούν Στυτική Δυσλειτουργία,όπως αναφέρονται παραπάνω στα αίτια, θα πρέπει να γίνει διακοπή ή αντικατάσταση αυτών σε συνεννόηση με τον ειδικό που τα είχε χορηγήσει.
Β) Φάρμακα από το στόμα
Για να είναι αποτελεσματικά τα φάρμακα πρέπει να υπάρχει σεξουαλική διέγερση
Οι ασθενείς που λαμβάνουν αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης (PDE5 inhibitors) θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:
- Τα φάρμακα αυτά δεν πρέπει να λαμβάνονται άμεσα μετά από λιπαρό φαγητό (εξαίρεση αποτελεί η ταδαλαφίλη), γιατί με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η δράση τους
- Τα φάρμακα αυτά δεν προκαλούν από μόνα τους στύση, αλλά ενισχύουν τη φυσιολογική διαδικασία της στύσεως, όταν υπάρχει το ερωτικό ερέθισμα
- Απαγορεύεται η συγχορήγησή τους με νιτρώδη
- Συγχορήγηση με αντιυπερτασικά μπορεί να προκαλέσει πτώση της πίεσης, η οποία συνήθως δεν είναι σημαντική
- Συγχορήγηση με α-αποκλειστές μπορεί να προκαλέσει ορθοστατική υπόταση
- Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι παροδικές και ήπιου έως μέτριου βαθμού. Οι πιο συχνές είναικεφαλαλγία, εξάψεις, ζάλη, δυσπεψία, ρινίτιδα, διαταραχές της όρασης, μυαλγία, πόνος στην πλάτη και ίλιγγος.
Θεραπεία 1ης γραμμής
Αποτελούν τη θεραπεία πρώτης γραμμής και περιλαμβάνουν τους αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης (PDE5 inhibitors)(σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη και βαρδεναφίλη). Τα φάρμακα αυτά θα πρέπει να λαμβάνονται μετά από πλήρη διερεύνηση του ασθενούς και η αρχική δοσολογία θα εξαρτηθεί από την ηλικία και το ιστορικό του ασθενούς.
Γ) Φάρμακα που χορηγούνται υπό την μορφή των ενδοπεϊκών ενέσεων
Θεραπεία 2ης γραμμής
Οι ουσίες αυτές είναι αγγειο-διασταλτικές
Αποτελούν τη θεραπεία δεύτερης γραμμής και χρησιμοποιούνται μετά από προηγηθείσα αποτυχία από τη χρήση των αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης. Ο όρος ,,ενδοπεϊκές’’ αναφέρεται σε ενδοσηραγγώδεις ενέσεις, δηλαδή μέσα στα σηραγγώδη σώματα του πέους. Οι ουσίες που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό είναι η αλπροσταδίλη και ο συνδυασμός papaverine, phentolamine και αλπροσταδίλη. Οι ουσίες αυτές δρουν στα αγγεία και προκαλούν αυξημένη ροή αίματος στα σηραγγώδη σώματα και κατά συνέπεια στύση. Η χρησιμοποίησή τους θα πρέπει να γίνεται υπό στενή συνεργασία με τον γιατρό , γιατί η κατάχρηση των ουσιών αυτών μπορεί να παρουσιάσει μια σημαντική ανεπιθύμητη ενέργεια, τον πριαπισμό (δηλαδή η παράταση της στύσης). Είναι μια κατάσταση, η οποία απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση.
Δ) Χειρουργική θεραπεία
Θεραπεία 3ης γραμμής Οι ενδοπεϊκές προθέσεις επιτρέπουν τη μηχανική ενεργοποίηση της στύσης όποτε και για όσο χρόνο θέλει ο ασθενής
Στην τρίτη γραμμή θεραπείας βρίσκεται η χειρουργική τοποθέτηση ενδοπεϊκών προθέσεων, οι οποίες αποτελούν έναν αξιόπιστο και αποτελεσματικό στυτικό μηχανισμό. Οι πεϊκές προθέσεις είναι δυο ειδών: με αντλία (υδραυλικές) και χωρίς αντλία (μη υδραυλικές). Οι υδραυλικές προθέσεις είναι οι πιο ευρέως διαδεδομένες και αποτελούνται από ένα ζεύγος ραβδωτών συσκευών, μια αντλία και ένα ρεζερβουάρ, τα οποία είναι κατασκευασμένα από ελαστομερές της σιλικόνης. Όταν ο ασθενής επιθυμεί να έχει στύση, ενεργοποιεί την αντλία απελευθερώνοντας υγρό, το οποίο γεμίζει τους κυλίνδρους που βρίσκονται τοποθετημένοι στα σηραγγώδη σώματα. Κατά αυτόν τον τρόπο προκαλείται μηχανικά στύση. Μετά το τέλος της σεξουαλικής επαφής ο ασθενής απενεργοποιεί την αντλία, το υγρό επιστρέφει στο ρεζερβουάρ και επιτυγχάνεται πλαδαρότητα του πέους.
E) Οζονοθεραπεία
Οζονοθεραπεία ως νέο καινοτόμο μέσο για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας
Τελευταία αναπτύσσεται στο εξωτερικό η οζονοθεραπεία ως νέο καινοτόμο θεραπευτικό μέσο για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας. Η επίδραση του όζοντος στο μεταβολισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που έχει σαν αποτέλεσμα την αξιόλογη βελτίωση στην μεταφορά του Ο₂, χρησιμοποείται για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας, που απασχολεί ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του ανδρικού πληθυσμού. Τα αποτελέσματα αυτής της θεραπείας σε αυτή τη δύσκολα αντιμετωπίσιμη πάθηση είναι ενθαρρυντικά, καθώς πρόκειται για μια ασφαλή θεραπεία χωρίς παρενέργειες και αλλεργίες.