Νόσος Peyronie (Κάμψη πέους)
Τι είναι ;
Η νόσος Peyronie (Peyronie disease) ή ινώδης σκλήρυνση του πέους (Induratio Penis Plastica, IPP) είναι μια διαταραχή του συνδετικού ιστού που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ινωδών πλακών στο σηραγγώδες σώμα του πέους.
Επιδημιολογία
Είναι μια σπάνια πάθηση
Πρόκειται για μια σπάνια πάθηση, η οποία εμφανίζεται στο 3% – 8% των ανδρών ηλικίας 50 – 70 ετών.
Αιτιοπαθογένεια
Τα ακριβή αίτια είναι άγνωστα
Η ακριβής αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη. Πιθανοί ενοχοποιητικοί παράγοντες είναι οι ακόλουθοι:
Ο σημαντικότερος ενοχοποιητικός παράγοντας είναι ο τραυματισμός του πέους
- Μικροτραυματισμοί κατά τη σεξουαλική επαφή
- Μικροβιακοί παράγοντες
- Φλεγμονή
- Αυτοάνοσα συμπλέγματα (ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα)
- Ως σπάνια πιθανή παρενέργεια φαρμακευτικής αγωγής
Παθοφυσιολογία
Οξύς τραυματισμός ή επαναλαμβανό- μενοι (μικρο-) τραυματισμοί του πέους κατά τη συνουσία προκαλούν φλεγμονώδη αντίδραση με παραγωγή κολλαγόνου και ανάπτυξη σκληρυντικών ουλών (πλάκες)
Ένας οξύς τραυματισμός ή επαναλαμβανόμενοι (μικρο-) τραυματισμοί του πέους κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής μπορεί να οδηγήσουν σε μικροαιμορραγίες εντός του ινώδους χιτώνα που περιβάλλει το πέος. Κατά τη διάλυση των πηγμάτων στην περιοχή προκαλείται συσσώρευση ινώδους και ινοβλαστών, με συνέπεια τη φλεγμονώδη αντίδραση και τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Το τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η παραγωγή κολλαγόνου. Λόγω της φτωχής αιμάτωσης του ινώδους χιτώνα, το κολλαγόνο δεν απομακρύνεται και η συσσώρευσή του οδηγεί σε σχηματισμό της πλάκας. Σε πρόσφατες έρευνες έχει αποδειχτεί ότι ο μετατρεπτικός αυξητικός παράγοντας β (TGF–β) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παραπάνω διαδικασία.
Συμπτώματα
O πόνος εξαφανίζεται αυτόματα, σχεδόν σε όλους τους ασθενείς σε ένα με δυο χρόνια
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:
- Πόνος στο πέος: εμφανίζεται στην αρχική φλεγμονώδη φάση και κυρίως κατά την στύση
- Γωνίωση με μείωση του μήκους του πέους κατά τη διάρκεια της στύσης
- Ψηλαφητή σκληρία (πλάκα)
- Στυτική δυσλειτουργία: εμφανίζεται περίπου στο 1/3 των ασθενών με νόσο Peyronie
Περίπου στο 30% των ασθενών συνυπάρχει ίνωση και της παλαμιαίας επιφάνειας του χεριού (νόσος Dupuytren).
Διάγνωση
Κλινική εξέταση, υπερηχογράφημα και Triplex
Βασίζεται στη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς και στην επιμελή κλινική εξέταση. Η τελευταία πρέπει να γίνεται τόσο σε φάση χάλασης όσο και κατά τη διάρκεια ενός προκλητού στυτικού επεισοδίου. Στη συνέχεια είναι απαραίτητο ένα υπερηχογράφημα πέους για την απεικόνιση των αποσβεστωμένων επιφανειών του σηραγγώδους σώματος και ένα Triplex υπερηχογράφημα με πρόκληση τεχνητής στύσης μετά από ενδοσηραγγώδη ένεση αγγειοδραστικών παραγόντων, το οποίο παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την ποιότητα της στύσης, τον βαθμό κάμψης, το μέγεθος και τη θέση της πλάκας, την ανατομία και τη λειτουργία των αρτηριών του πέους.
Θεραπεία
Ένδειξη για θεραπεία αποτελούν οι παρακάτω λόγοι:
- Πόνος κατά τη στύση
- Δυσκολία κατά τη συνουσία
- Στυτική δυσλειτουργία
- Αισθητικοί λόγοι
Α) Συντηρητική θεραπεία
Μπορεί να είναι η χορήγηση φαρμάκου από το στόμα, με ένεση εντός της πλάκας ή άλλες ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι.
Φαρμακευτική αγωγή από το στόμα ενδείκνυται στην οξεία φάση της νόσου
Η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής από το στόμα ενδείκνυται, όταν η πλάκα δεν έχει λάβει την τελική της μορφή και η στύση και η σεξουαλική επαφή συνοδεύονται από πόνο (οξεία φάση της νόσου). Ουσίες όπως η Βιταμίνη Ε, το αμινοβενζοϊκό κάλιο (potaba), κολχικίνη και ταμοξιφαίνη χρησιμοποιούνται ευρέως για το σκοπό αυτό με αμφίβολα αποτελέσματα. Εξαίρεση αποτελεί το αμινοβενζοϊκό κάλιο (potaba), το οποίο σε μακροχρόνια χορήγηση (μεγαλύτερη από 6 μήνες) αποτρέπει την επιδείνωση της νόσου, μειώνει την πλάκα και την κάμψη. Μειονέκτημα αυτού του φαρμάκου αποτελούν οι γαστρεντερικές διαταραχές.
Φαρμακευτική αγωγή από το στόμα ενδείκνυται στην οξεία φάση της νόσου
Ευρεία χρήση έχουν και οι ενδοπεϊκές ενέσεις εντός της πλάκας με ουσίες όπως βεραπαμίλη, κορτιζόνη και ιντερφερόνη με αμφίβολα αποτελέσματα. Άλλες ελάχιστα επεμβατικοί μέθοδοι όπως η ηλεκτροφόρηση και η χρήση κρουστικών κυμάτων δεν αποδείχθηκαν αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση της νόσου.
Β) Χειρουργική θεραπεία
Ενδείκνυται μόνο όταν έχει σταθεροποιηθεί η νόσος
Η ινώδης πλάκα θα πρέπει να παραμείνει σταθερή και οργανωμένη για > 6 μήνες
Θεραπεία εκλογής, όταν η νόσος προκαλεί τέτοιου βαθμού κάμψη, ώστε να μην καθίσταται δυνατή η σεξουαλική επαφή. Η χειρουργική θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται, μόνο όταν έχει σταθεροποιηθεί η νόσος. Στην αντίθετη περίπτωση δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα και είναι πιθανό να εμφανιστούν υποτροπές. Η νόσος χαρακτηρίζεται ως σταθερή, όταν η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι μεγαλύτερη του ενός έτους και δεν έχει εκδηλωθεί επιδείνωση των συμπτωμάτων τους τελευταίους έξι μήνες.
Οι κυριότερες χειρουργικές τεχνικές είναι οι ακόλουθες:
Ενδείκνυται σε περιπτώσεις μικρής και μέτριας κάμψης (< 60 μοίρες), με καλή στυτική λειτουργία και επαρκές μήκος πέους
Η αφαίρεση της πλάκας οδηγεί συχνά σε διαταραχές της στύσης, αφού το αίμα διαφεύγει από την περιοχή όπου τοποθετείται το μόσχευμα
- Τεχνική Nesbit ή τροποποίηση αυτής με πτύχωση του ινώδους χιτώνα χωρίς διατομή ή εκτομή της πλάκας. Η τοποθέτηση παράλληλων μη-απορροφήσιμων ραμμάτων στον ινώδη χιτώνα κοντά στο κέντρο της κάμψης προκαλεί ευθειασμό του πέους χωρίς να επηρεάζεται η ουρήθρα και τα νευραγγειακά δεμάτια. Κύριο μειονέκτημα της τεχνικής αυτής είναι η μείωση του μήκους του πέους κατά 1 –2 εκατοστά.
- Αφαίρεση της ινώδους πλάκας και τοποθέτηση ειδικών βιολογικών ή σύνθετων μοσχευμάτων. Συνοδεύεται από μικρότερη μετεγχειρητική μείωση του πέους, αλλά και από μεγαλύτερα ποσοστά μετεγχειρητικής στυτικής δυσλειτουργίας. Στις περιπτώσεις αυτές ενδείκνυται η εμφύτευση μιας πεϊκής πρόθεσης, η οποία αποτελεί μέθοδο εκλογής στους ασθενείς με αγγειακές βλάβες, στυτική δυσλειτουργία και κάμψη του πέους.
Γ) Οζονοθεραπεία
Πρόκειται για μια ασφαλή θεραπεία χωρίς τις επιπλοκές των χειρουργικών τεχνικών (μείωση του μήκους του πέους, στυτική δυσλειτουργία)
Τελευταία αναπτύσσεται στο εξωτερικό η οζονοθεραπεία ως νέο καινοτόμο θεραπευτικό μέσο για την αντιμετώπιση της νόσου Peyronie. Το όζον μειώνει τις προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες, με συνέπεια την ταχεία υποχώρηση της φλεγμονής, του πόνου και τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος με άμεσο αποτέλεσμα τη βελτίωση της άμυνας του οργανισμού. Τα αποτελέσματα αυτής της θεραπείας σε αυτή τη δύσκολα αντιμετωπίσιμη πάθηση είναι ενθαρρυντικά, καθώς πρόκειται για μια ασφαλή θεραπεία χωρίς παρενέργειες και χωρίς τις προαναφερθείσες επιπλοκές των χειρουργικών τεχνικών (μείωση του μήκους του πέους, στυτική δυσλειτουργία), οι οποίες έχουν σημαντική επίπτωση στη σεξουαλική ζωή και την ψυχολογία του ασθενούς.